Joga świadoma traumy: Badania naukowe i kliniczne

Joga świadoma traumy opiera się na solidnych dowodach naukowych i potwierdza swoją skuteczność w coraz to nowszych badaniach klinicznych, wśród nowych grup uczestników i w coraz szerszych kontekstach. W tym wpisie przeczytasz o kluczowych badaniach dla budowania JŚT jako interwencji wspierającej osoby ze złożoną traumą, znajdziesz tu też linki do pełnych tekstów publikacji. Resztę prac naukowych na temat JŚT opiszę w oddzielnym tekście.

STUDIUM PILOTAŻOWE

Przeprowadzono je w Centrum Traumy (Brookline, Massachusetts) w latach 2003-2006, a jego wyniki zostały częściowo włączone w Kliniczne implikacje neuronauki dla badań nad PTSD (van der Kolk 2006).
Psychiatra wymienił w nim konieczne elementy dla skutecznego leczenia traumy:

• naukę tolerowania uczuć i wrażeń poprzez podnoszenie zdolności interocepcyjnej,
• naukę regulowania pobudzenia
• oraz naukę, że po doznaniu fizycznej bezsilności niezbędne jest angażowanie się w skuteczne działania.

STUDIUM WYKONALNOŚCI

W studium wykonalności (Clark 2014) włączono JŚT do grupowej terapii kobiet, które doświadczyły przemocy partnerskiej oraz wykazywały symptomy depresji, lęku i PTSD. JŚT okazała się bezpieczną fizycznie i emocjonalnie interwencją, a uczestniczki uznały JŚT za osobiście istotne doświadczenie i ufały, że wyniki studium okażą się przydatne dla innych ofiar traumy.

RANDOMIZOWANE BADANIE KONTROLOWANE

Było pierwszym w swoim rodzaju studium (van der Kolk 2014) ufundowanym przez Narodowe Instytuty Zdrowia i zostało opublikowane w recenzowanym Journal of Clinical Psychiatry.

Uczestniczyły w nim kobiety, które odbywały psychoterapię zorientowaną na pomoc w chronicznym, odpornym na leczenie PTSD przez co najmniej trzy lata przed rozpoczęciem badania i w dzieciństwie padły ofiarą przemocy fizycznej lub molestowania seksualnego. Grupę kontrolną stanowiła grupowa psychoedukacja.

Po dziesięciu tygodniach udziału w JŚT 52% uczestniczek straciło diagnozę PTSD (21% w grupie kontrolnej). Obydwie grupy wykazały znaczne obniżenie symptomów PTSD w połowie cyklu, ale stan ten utrzymał się wyłącznie wśród uczestniczek jogi. JŚT istotnie zredukowała symptomy PTSD ze skutecznością porównywalną z innymi udokumentowanymi metodami psychoterapii i psychofarmakologii. Dowiedziono też, że Joga świadoma traumy pomaga straumatyzowanym uczestniczkom tolerować fizyczne i zmysłowe doznania związane z przerażeniem i bezsilnością, a także podnosi świadomość emocjonalną i tolerancję afektu.

BADANIE JAKOŚCIOWE

Badaniu van der Kolka towarzyszyło kwalitatywne studium doktorskie (West 2011), którego wyniki opublikowano także w późniejszym artykule naukowym (West 2017). Uczestniczki relacjonowały podniesione poczucie siły i sprawczości, większą akceptację siebie, większe ugruntowanie, głębsze poczucie więzi ze społeczeństwem oraz podniesione współczucie i poczucie wdzięczności, które w tym badaniu wiązało się z rozwojem cierpliwości i dumy, doceniania i dbania o siebie oraz darzenia siebie miłością. Ugruntowanie oznaczało zaś jasność umysłu, wewnętrzną równowagę, wyciszenie, pełniejszą obecność i zintegrowane poczucie własnego Ja.

Studium potwierdziło też, że waga przykładana w JŚT do uważnego ruchu i świadomości interocepcyjnej pomaga regulować pobudzenie afektywne, podnosi zdolność do bezpiecznego doświadczania emocji w bieżącej chwili i umacnia poczucie bezpieczeństwa i komfortu bycia w swoim ciele. Praca zilustrowała również sposoby, w jakie JŚT wspomaga zarówno redukcję symptomów, jak i rozwój osobisty.

BADANIE KONTROLNE

Półtora roku później (Rhodes 2016) sprawdzono długofalowe efekty JŚT wśród uczestniczek randomizowanego badania kontrolowanego van der Kolka.

Analiza ilościowa wskazała, że kontynuowanie jogi po zakończeniu badania było znaczącym predyktorem obniżenia objawów PTSD i depresji oraz utraty diagnozy PTSD.

Analiza jakościowa zestawiła osobiste wrażenia uczestniczek i ujawniła, że pozytywne skutki JŚT wychodzą daleko poza redukcję symptomów PTSD i obejmują również wzrost potraumatyczny. Uczestniczki odnotowywały większe poczucie siły, bardziej okazywały sobie współczucie, pełniej doceniały życie, miały większe poczucie sensu, przewartościowywały życiowe priorytety oraz zauważały zmiany w związkach międzyludzkich, m.in. w poczuciu bliskości z innymi oraz doświadczaniu fizycznei i emocjonalnej intymności.

Rhodes określa te zmiany jako „spokojne ucieleśnienie” i podkreśla kluczową dla ich zaistnienia rolę interocepcji, która promowana jest w JŚT przez umożliwianie pozytywnych doświadczeń w ciele, przez proces ekspozycji, desensytyzacji oraz stwarzanie okazji do podejmowania działań na rzecz poprawy swojego samopoczucia.

Uczestniczki doceniały też codzienną przydatność JŚT w radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi i traumatycznymi triggerami. Umacniały w ten sposób poczucie spokoju i kontroli nad ciałem, emocjami, myślami – i życiem, które łączyło się dla nich z coraz większym poczuciem dobrostanu.

POWTÓRZENIE BADANIA

Badanie van der Kolka przeprowadzono raz jeszcze (Price 2017), ale bez randomizacji i grupy kontrolnej. Wzięły w nim udział kobiety z chroniczym, odpornym na leczenie PTSD i leczące się z traumy przez minimum trzy lata. Interwencja trwała dwadzieścia tygodni, czyli dwukrotnie dłużej niż w badaniu macierzystym. Dodatkowo uczestnicy otrzymali nagrania z JŚT na płytach CD i DVD do domowego użytku między cotygodniowymi praktykami JŚT trwającymi godzinę (badanie macierzyste oferowało wyłącznie zajęcia JŚT jeden raz w tygodniu). Studium badało symptomy dysocjacyjne i zespołu stresu pourazowego.

Według jego wyników JŚT istotnie obniżyła symptomy dysocjacji i PTSD w skali przewyższającej podobne interwencje o krótszym przebiegu, włącznie z utrzatą diagnozy PTSD i utrzymaniem asymptomatyczności. Objawy dysocjacji ustąpiły w stopniu porównywalnym do uznanych metod psychoterapii traumy. Dwukrotnie dłuższy cykl zajęć zaskutkował ponadto znaczniejszym obniżeniem symptomów PTSD w stosunku do badania macierzystego. Sygnalizuje to trwałe korzyści w efekcie regularnego praktykowania JŚT przez dłuższy okres czasu.

BADANIE REPLIKACYJNE

Finalizowane właśnie badanie replikacyjne powtarza randomizowane badanie kontrolowane van der Kolka, ale przeprowadzane jest nie przez Centrum Traumy, lecz przez dwa niezależne ośrodki – szpitale Administracji ds. Weteranów w Atlancie (Virginia) i Portland (Oregon). Jest to kolejne studium w pełni ufundowane przez Narodowe Instytuty Zdrowia, zakończy się w 2021 roku, a przebadana grupa przerośnie liczebność badania macierzystego i składa się z kobiet, które doświadczyły przemocy seksualnej w wojsku.

Wkrótce napiszę o nim szerzej, bo jego wyniki są przełomowe!